ÍSLE3MV05(SB) - Málvísindi

málvísindi

Einingafjöldi: 5
Þrep: 3
Forkröfur: A.m.k. 10 einingar í íslensku á 2. þrepi
Í áfanganum verður fjallað um málvísindi í tengslum við viðfangsefni félagsvísindabrautar. Nemendur kynnast máltöku barna sem er hluti af sálfræðinámi þeirra, hljóðfræði sem færir þá inn í framburðarathuganir , þróun móðurmálsins eftir tímabilum sem tengir þá við Íslandssöguna, mállýskur (félagslegar, landshlutabundnar eða aldurstengdar) sem gefur þeim skilning á mismunandi félagslegum aðstæðum manna og tjáskipti til að skilja og skynja þær margvíslegu aðferðir sem menn hafa til að koma ætlun sinni til skila.

Þekkingarviðmið

  • málvísindum á félagsfræðilegum grunni
  • máltöku barna
  • málbreytingum frá einum tíma til annars
  • hljóðfræði og hljóðritun
  • mállýskum (félagslegum, landshlutabundnum og aldurstengdum)
  • tjáskiptum

Leikniviðmið

  • þekkja almenn tjáskipti með og án orða
  • sjá aldursmun texta eftir málfari
  • sjá mun á aldri, búsetu og stétt manna eftir málfari
  • hljóðrita algeng orð og lesa úr hljóðritun
  • meta málstig barna
  • greina málvísindi á félagsfræðilegum grunni

Hæfnisviðmið

  • beita málvísindum á félagsfræðilegum grunni
  • fylgjast með börnum og málþroska þeirra og gera grein fyrir niðurstöðum athugana sinna skriflega og í myndrænu og töluðu formi
  • nota kunnáttu sína í hljóðfræði og hljóðritun til að lýsa framburði orða og þekkja mun á mállýskum
  • gera sér grein fyrir aldri, búsetu eða stétt manna eftir málfarseinkennum þeirra og geta tekið þátt í rökræðum þar að lútandi
  • gera sér grein fyrir aldri texta frá mismunandi tímabilum og fjalla um breytingar sem orðið hafa
  • gera sér grein fyrir mismunandi tjáningarhætti manna með látbragði, orðum og svipbrigðum, skilja hvað í þessu felst og geta tekið þátt í umræðu um þessi efni
Nánari upplýsingar á námskrá.is