LÍFF3ER05 - Erfðafræði

erfðafræðin

Einingafjöldi: 5
Þrep: 3
Forkröfur: LÍFF2LE05 eða LÍFF2ML05
Í áfanganum er fjallað um byggingu og starfsemi gena, umhverfiserfðir og áhrif umhverfis á erfðaefnið, stökkbreytingar og áhrif breytinganna á lífverur, myndun og skipting erfðaefnis í frumum þegar þær skipta sér, muninn á erfðaefni heilkjörnunga, baktería og veira. Kostir og gallar erfðatækninnar eru skoðaðir

Þekkingarviðmið

  • genum: mismunandi gerðir gena og samspil gena. Einnig tengsl gena við umritun og þýðingu
  • litningum: afritun litninga og nemandi útskýrt muninn á kynlitningum og almennum litningum
  • stökkbreytingum: hvað getur valdið þeim og mismunandi gerðum stökkbreytinga
  • krabbameini: hvernig þau myndast og af hverju erfitt er að búa til krabbameinslyf
  • litningavíxlun: mismunandi gerðir og áhrif þeirra á arfgerð einstaklinga
  • kynákvörðun lífvera: atviksbundin og erfða háð
  • erfðatækni: kostir og gallar
  • einkennum erfðaefnis mismunandi lífvera

Leikniviðmið

  • bera saman almenna litninga og kynlitninga
  • meta út frá ættartré hvort gen sé víkjandi eða ríkjandi og sjá muninn á almennum litningi og kynlitningi
  • spá fyrir um mögulega tíðni, arfgerð og svipgerð afkvæma út frá arfgerð foreldra
  • meta hvort tiltekið gen sé banagen
  • geta búið til einfaldar útgáfur af litningavíxlun og sýnt hvernig litningar parast eftir mismunandi litningavíxlanir
  • geta borið saman erfðaefni kjarnafruma og baktería
  • geta útskýrt hvað gerist ef fjöldi litninga í mönnum er ekki „eðlilegur“

Hæfnisviðmið

  • skilja fréttir og fræðigreinar á sviði erfðafræði
  • mynda sér skoðun á erfðatækni og geti rökstutt hana
  • greina á milli raunveruleika og vísindaskáldskapar
Nánari upplýsingar á námskrá.is